Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Eylül 2023 sonrası dönemde altın fiyatlarındaki hızlı yükselişin konut ve otomobil piyasalarında talep artışına neden olduğunu açıkladı. Merkez Bankası'nın "Merkezin Güncesi" adlı blog sayfasında yayımlanan analiz, altın fiyatlarının servet etkisi yoluyla dayanıklı tüketim mallarına olan talebi nasıl etkilediğini ortaya koydu.
TCMB'de müdür olarak görev yapan Mehmet Selman Çolak ve uzman Mehmet Emre Şamcı tarafından kaleme alınan “Altın Fiyatı Kaynaklı Servet Artışının Konut ve Otomobil Piyasalarına Etkisi” başlıklı yazıda, il bazında altın mevduat tercihleri incelenerek, bu değişkenin konut ve otomobil piyasaları üzerindeki etkisi değerlendirildi.
Analize göre, 2023 yılı Eylül ayından 2025 yılı Nisan ayına kadar olan süreçte altın fiyatları uluslararası piyasalarda dolar bazında yaklaşık %77 oranında arttı. Bu artış, Türkiye’de önemli bir tasarruf aracı olan altının mevduattaki payını artırarak bazı bölgelerde dikkate değer bir servet etkisi yarattı.
Altın fiyatı artışı konut fiyatlarını yukarı çekti
Altın fiyatlarındaki yükselişin ardından, altın mevduat oranı yüksek olan illerde konut birim fiyatlarının diğer illere göre daha fazla arttığı gözlemlendi. 2023 yılı son çeyreğinden itibaren bu illerde konut fiyatlarında ortalama %11 oranında ilave artış tespit edildi. Ancak toplam konut satış adetlerinde anlamlı bir artış gözlenmedi. Bu durum, konut arzının kısa vadede esnek olmaması nedeniyle talep artışının fiyatlara yansıdığı şeklinde değerlendirildi.
Özellikle ipoteksiz konut satışlarında artış yaşanması, hanehalklarının altın kaynaklı servetlerini kredi kullanmadan doğrudan konut alımına yönlendirdiğini gösterdi. Sıkı finansal koşullara rağmen talebin güçlü kalması dikkat çekti.
Otomobil piyasasında satışlar yükseldi
Otomobil tarafında ise altın mevduatı oranı yüksek illerde satışların arttığı görüldü. Otomobil arzının konuta göre daha esnek olması, talep artışının satışlara doğrudan yansımasına neden oldu. Bu da altın fiyatlarıyla birlikte otomobil piyasasında da hareketliliğin arttığını ortaya koydu.
Sonuç: Servet etkisi piyasalarda güçlü biçimde hissediliyor
TCMB analizine göre, altın fiyatlarındaki artış konut piyasasında fiyatları, otomobil piyasasında ise satış adetlerini yukarı çekti. Özellikle altın tasarrufunun yüksek olduğu bölgelerde servet etkisinin daha belirgin hissedildiği vurgulandı.
