Taşınmaz vergilendirmesinde köklü bir değişim kapıda. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı tapu ve kadastro Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmalar kapsamında, “Değer Bilgi Merkezi” kuruluyor. Türkiye genelinde taşınmazların piyasa değerlerini dijital ortamda belirleyecek olan bu sistemle, gayrimenkul vergilendirmesinde şeffaflık ve adalet hedefleniyor.
Piyasa değerine dayalı sistem geliyor
Değer Bilgi Merkezi sayesinde, taşınmazların rayiç piyasa değerleri dijital haritalar üzerinden tespit edilecek. Bu yöntemle, spekülatif fiyat artışlarının önlenmesi, vergi kayıplarının azaltılması ve kamuda gelir yönetiminin daha etkin hâle getirilmesi amaçlanıyor. Aynı zamanda, tapu harçları ve emlak vergilerinde gerçek satış bedelleriyle uyum sağlanarak düşük beyan sorununun önüne geçilmesi bekleniyor.
Yasal altyapı ve hukuki güvence şart
Yeni sistemin etkili ve bağlayıcı hale gelmesi için Vergi Usul Kanunu, emlak vergisi Kanunu, Harçlar Kanunu ve ilgili tüzüklerde düzenleme yapılması gerekiyor. Aksi takdirde, dijital değer haritaları yalnızca “emsal” olarak kullanılabilecek. Ayrıca mükelleflerin belirlenen taşınmaz değerine karşı başvuru ve itiraz yollarının açıkça tanımlanması, hukuki güvenlik açısından kritik önem taşıyor.
Vergisel uyuşmazlıklarda yeni dönem
Yeni sistemin yürürlüğe girmesiyle birlikte, mükellef ile idare arasındaki beyan farklılıkları daha kolay tespit edilebilecek. Ancak bu verilerin vergi yargılamasında delil niteliği taşıyabilmesi için güncel, nesnel ve teknik raporlarla desteklenmiş olması gerekecek. Aksi takdirde mahkemeler, yalnızca harita verisine dayalı vergilendirme işlemlerini iptal edebilir.
Dijitalleşme yerel yönetimleri de etkileyecek
Taşınmaz değerlemesinde dijitalleşme süreci, belediyelerin emlak vergisi gelirlerini ve tahsilat süreçlerini doğrudan etkileyecek. Her dört yılda bir yapılan klasik değer tespit yöntemlerinin yarattığı dava yükünün azalması, hem mükellefler hem de yerel yönetimler açısından önemli bir kolaylık sağlayabilir.
Hukuki tartışmalar gündeme gelebilir
Yeni sistemin uygulanması sırasında yetkili ve görevli mahkemelere ilişkin tartışmalar yaşanabilir. Tıpkı değerli konut vergisinde olduğu gibi, Ankara merkezli uygulamalarda yetki sorunları ya da dava açma süreleri konusunda yeni hukuk tartışmalarının ortaya çıkması muhtemel.
Gayrimenkul sektöründe dijitalleşme hızlanıyor
Türkiye’de gayrimenkul sektörüne yönelik dijitalleşme adımları, uzun vadede hem piyasa şeffaflığını artıracak hem de devletin vergi gelirlerini daha sağlıklı biçimde tahsil etmesine olanak tanıyacak. Değer Bilgi Merkezi’nin tam anlamıyla işler hale gelmesi, taşınmaz değerlemesinde yeni bir çağın başlangıcı olabilir.
Prof. Dr. Ayhan Selçuk Özgenç'in Dünya Gazetesindeki köşe yazısından yararlanarak hazırlandı.
