2025’in ilk 6 ayında inşaat sektörü tarihinin en büyük daralmasını yaşadı. Artan maliyetler, yüksek faiz ve düşük konut talebi nedeniyle binlerce müteahhit sektörden çekilirken, yapı ruhsatı ve şirket kapanışları endişe verici boyutlara ulaştı.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) verilerine göre, yılın ilk yarısında sadece bina inşaatı alanında faaliyet gösteren bin 652 şirket kepenk kapattı. Bu firmaların 862’si şahıs şirketi, 691’i limited, 99’u ise anonim şirket statüsünde yer aldı. 2010’dan bu yana toplam kapanan inşaat firması sayısı ise 87 bini aştı.
Faiz kıskacı ve kredi çıkmazı
Nefes Gazetesindeki habere göre, inşaat sektöründeki çöküşün temel nedenlerinden biri, finansmana erişimde yaşanan zorluklar. Artan politika faizi ve sıkılaşan kredi koşulları, yatırımcıların yeni projeler başlatmasını neredeyse imkânsız hale getirdi.
Sektöre girişin kolay olması nedeniyle birçok deneyimsiz ve sermayesiz firmanın pazara girmesi, kriz dönemlerinde iflas riskini artırıyor. Finansman bulamayan şirketler ya faaliyetlerini durduruyor ya da iflas sürecine giriyor.
Maliyetler sürdürülemez hale geldi
Beton, demir ve çimento gibi temel yapı malzemelerindeki fiyat artışı, küçük ve orta ölçekli müteahhitlerin kâr marjını sıfırladı. Döviz kuruna endeksli girdi maliyetleri ve yükselen işçilik giderleri, firmaların ayakta kalmasını giderek zorlaştırıyor.
Özellikle TOKİ gibi kamu ihalelerinin büyük ölçekli firmalara yönelmesi, küçük müteahhitlerin sektörde rekabet gücünü iyice azaltıyor. Sektör temsilcileri, “küçük müteahhit kalmayacak” uyarısında bulunuyor.
Birinci el konutta ciddi düşüş
Yüksek faiz ortamı ve azalan alım gücü, vatandaşların konuta erişimini sınırlıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, konut kredisiyle satış oranı %14'e kadar geriledi. Aynı dönemde birinci el konut satışlarının toplam satışlar içindeki payı da sadece %31 olarak kaydedildi.
Artan arsa maliyetleri ve yüksek enflasyon nedeniyle yeni konut fiyatları geniş kitleler için ulaşılmaz hale geldi. Bu durum yeni projelere olan talebi zayıflatırken, müteahhitlerin satış yapamadan projeleri askıya almasına neden oluyor.
Yabancı yatırımcı da çekiliyor
Son yıllarda sektörün can simidi olan Körfez ve Rus yatırımcılar da Türkiye pazarından uzaklaşıyor. Döviz kazancı beklentisiyle yapılan lüks konut projeleri alıcı bulmakta zorlanırken, birçok yatırımcı rotasını başka ülkelere çevirmiş durumda.
Sektör reform bekliyor
Sektör temsilcileri, inşaatta yaşanan bu kapanma dalgasının, işsizlik ve ekonomik büyüme üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği uyarısında bulunuyor. Yapısal reformlara ve destekleyici adımlara acilen ihtiyaç duyuluyor.
Uzmanlara göre; faizlerin düşürülmesi, konut kredilerinde erişilebilir modellerin geliştirilmesi, küçük müteahhitlere yönelik teşvikler ve maliyet kontrolü gibi önlemler olmadan, inşaat sektörünün toparlanması mümkün görünmüyor.
