Gayrimenkul sektöründeki vergi kayıp ve kaçaklarını önlemeye yönelik reform niteliğinde yeni adımlar tartışılıyor. 2025 yılı için bir milat öneren sektör temsilcileri, geriye dönük olarak bir defaya mahsus “değer güncelleme fırsatı” verilmesini gündeme taşıdı. Bu öneriyle birlikte, geçmişte eksik beyan edilen tapu satış bedellerinin düzeltilmesi sağlanarak, hem vatandaş rahatlatılacak hem de Hazine'nin vergi kayıplarının telafi edilmesi hedefleniyor.
Hükümetin Elektronik İlan Doğrulama Sistemi (EİDS) gibi uygulamalarla şeffaflığı artırma ve taşınmaz ticaretini daha sistematik hale getirme çalışmaları, sektördeki yapısal sorunları da görünür kıldı. Özellikle ikinci el konut satışlarında, satış bedelinin rayiç bedel yerine gerçek piyasa değeri üzerinden beyan edilmesi artık bir zorunluluk haline gelirken, geçmiş dönemlerde düşük gösterilen satış değerleri nedeniyle yeni bir vergisel yük oluşmaya başladı.
GAPAS (Gayrimenkul Pazarlama ve Satış Profesyonelleri Derneği) Başkanı İsmail Özcan, sektörün geçmişte yapılan beyan hataları nedeniyle ciddi vergi riskleriyle karşı karşıya kaldığını belirterek, “Perakende sektöründe uygulanan ‘stok affı’ benzeri bir düzenleme gayrimenkulde de gündeme alınmalı” dedi. Özcan, 2025 yılının milat kabul edilerek son 5 yılda yapılan alım işlemleri için bir kezlik "değer güncelleme" imkânı tanınmasını önerdi.
Vergi affı değil, tapuda değer düzeltme
Mevcut düzenlemelere göre, gerçek kişilerin sahibi oldukları gayrimenkuller 5 yıl içinde elden çıkarıldığında, aradaki kazanç değer artış kazancı olarak vergilendiriliyor. Ancak geçmişte rayiç bedelle beyan edilen alım değerleri, bugünkü gerçek satış fiyatlarıyla kıyaslandığında, satıcıya yüksek vergi yükü doğuruyor. Bu da satış işlemlerinde hâlâ düşük bedel beyan edilmesine neden oluyor.
GAPAS Başkanı Özcan, bu kısır döngünün kırılması için bir "tapu barışı" yapılması gerektiğini belirterek şu öneride bulundu: “Devlet, son 5 yılda gayrimenkul satın almış ve gerçek değeri beyan etmemiş vatandaşlara bir değer güncelleme hakkı tanıyabilir. Bu kişilere belli oran ya da tutarda bir af bedeli yansıtılarak hem vatandaşla beyaz sayfa açılır hem de geçmiş vergi kayıpları telafi edilir.”
Hükümetin vergi reformu hazırlıkları kapsamında, gayrimenkul kazançlarına yönelik 5 yıllık istisna süresini kaldırabileceği, hangi tarihte satılırsa satılsın kazanç üzerinden vergi alınmasının değerlendirildiği de biliniyor. Bu nedenle sektör temsilcileri, sürece geçişin adil ve gerçekçi yapılabilmesi için "değer güncelleme" gibi uygulamaların kritik önem taşıdığını vurguluyor.
