Danıştay, yıllardır süregelen arsa sahiplerinin vergilendirilmesine ilişkin tartışmalara son noktayı koydu. Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu (VDDK), arsasını müteahhitlere vererek karşılığında daire veya işyeri alan arsa sahiplerinin, bu gayrimenkulleri satarken ticari kazanç kapsamında vergilendirilmemesi gerektiğine hükmetti. Bu karar, arsa sahipleri için uzun süredir devam eden kafa karışıklığını gidererek büyük bir rahatlama sağladı.
Yıllardır Tartışılan Bir Konuya Çözüm
Türkiye’de 1980’li yıllarda hız kazanan şehirleşme ile birlikte, arsa sahipleri kat karşılığı inşaat modelini benimsemeye başladı. Ancak bu süreç, özellikle gayrimenkul satışından elde edilen kazançların vergilendirilmesi konusunda ciddi tartışmalara yol açtı. Arsa sahiplerinin “arsa karşılığı müteahhitlerden aldıkları bağımsız bölümlerin satışında nasıl vergilendirileceği” konusundaki belirsizlik, yıllardır hem Maliye hem de yargı organlarının farklı yaklaşımlarıyla gündemdeydi.Maliye'nin Görüşü: Satış Ticari Kazançtır
Maliye, arsa sahiplerinin kat karşılığı aldıkları bağımsız bölümlerin satışı ile ilgili şu yorumu yapıyordu:- Arsa Payı Teslimi: Arsanın müteahhide devrinde, arsa sahibinin kazancı genellikle vergiden muaf tutuluyordu. Arsa iktisap tarihinden itibaren 5 yıl geçmişse, değer artış kazancı doğmuyordu.
- Gayrimenkul Satışı: Ancak müteahhitten alınan daire/işyerlerinin satışı, Maliye tarafından “yeni bir iktisap” olarak kabul ediliyor ve tapu tescil tarihinden itibaren 5 yıllık bir süre başlatılıyordu. Maliye’ye göre bu süre içinde yapılan satışlardan elde edilen gelir, ticari kazanç kapsamında değerlendiriliyordu.
Danıştay’ın VDDK Kararı: Ticari Faaliyet Yok, Vergi de Yok
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu (VDDK), Maliye’nin bu yaklaşımını hukuka aykırı bularak arsa sahiplerinin lehine bir karar verdi. Kararda şu hususlar vurgulandı:- Ticari Organizasyon Yok: Arsa sahiplerinin, kat karşılığı aldıkları gayrimenkulleri satması, ticari bir organizasyonun parçası olarak değerlendirilemez.
- Arsanın Değerlendirilmesi: Bu satışlar, arsa sahibinin arsasını değerlendirme amacıyla yaptığı bir işlem olarak kabul edilmelidir.
- Yeni İktisap Kabul Edilemez: Arsa karşılığı alınan bağımsız bölümlerin satışında, iktisap tarihi arsanın alındığı tarih olmalıdır. Tapu tescil tarihine göre yeni bir 5 yıllık süre başlatılamaz.
Arsa Sahiplerine Büyük Rahatlama
Danıştay VDDK’nın bu kararı, daha önce ticari kazanç kapsamında vergi cezasına çarptırılan birçok arsa sahibini rahatlattı. Artık, bu tür satışlardan elde edilen gelirlerin değer artış kazancı kapsamında değerlendirileceği, dolayısıyla belirli koşullarda vergiden muaf olacağı açıkça ortaya konmuş oldu.Yasal Düzenleme Çağrısı
Danıştay’ın bu önemli kararı, yıllardır devam eden belirsizliklere ışık tutsa da kalıcı çözüm için yasal düzenleme ihtiyacını gündeme getirdi. Uzmanlar, Vergi Kanunlarında somut ve net düzenlemeler yapılması gerektiğine dikkat çekiyor. Önerilen düzenlemeler şunları kapsayabilir:- Gayrimenkul satışında vergilendirme kriterleri belirlenirken sadece satış sayısına bakılmamalı.
- Ticari faaliyet ile kişisel varlık değerlendirmesi arasındaki sınır, objektif ölçütlerle çizilmeli.
