Türkiye'de nüfus artış hızının yavaşlamasına rağmen konut sahipliği oranı düşmeye devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2013 yılında yüzde 60,7 olan konut sahipliği oranı, 2024 yılı sonunda yüzde 55,8'e geriledi. Uzmanlara göre bu düşüşün temel nedeni sadece konut fiyatlarındaki artış değil; konut arzındaki ciddi daralma ve yapısal sorunlar da etkili.
Toplam nüfusun 86 milyonu geçtiği Türkiye'de, vatandaşlar 26,5 milyon konutta yaşamını sürdürüyor. Ancak hanehalkı yapısında ciddi değişiklikler yaşanıyor. Özellikle tek başına yaşayan bireylerin sayısındaki artış, konut ihtiyacını daha da artırıyor. 2015’te 3,1 milyon olan yalnız yaşayan kişi sayısı, 2024’te 5,3 milyona yükseldi. Bu artış, büyükşehirlerde konut talebini hızla yukarı çekiyor.
Ancak konut üretimi bu talebi karşılayamıyor. 6 Şubat 2023 depremleri sonrası, devlet kaynaklarının önemli bir bölümü deprem bölgesindeki konut yapımına ayrılırken, büyükşehirlerdeki piyasa koşullarında konut üretimi ciddi oranda yavaşladı. 2024’te satılan yaklaşık 1,5 milyon konutun yalnızca üçte biri yeni konutlardan oluştu. Oysa yalnızca evlenen ve boşanan çiftlerin oluşturduğu yıllık konut ihtiyacı 750 bin civarında.
İnşaat sektörü temsilcileri, uzun süredir kredi faizlerinin yüksekliği ve krediye erişimin kısıtlılığı nedeniyle konut üretiminin sürdürülebilir olmadığını dile getiriyor. Sektördeki bu sorun, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgelerinde yaşanan sert düşüşlerle de teyit ediliyor.
TÜİK’in 2025 yılı ilk çeyrek verilerine göre, yapı ruhsatı verilen bina sayısı yüzde 21,3, daire sayısı yüzde 18,7, yüzölçümü ise yüzde 24,7 azaldı. Aynı dönemde yapı kullanma izin belgesi verilen bina sayısında yüzde 28, daire sayısında yüzde 25,8, yüzölçümünde ise yüzde 31 düşüş yaşandı.
Uzmanlar, bu verilerin ciddi bir barınma krizinin sinyali olduğunu vurguluyor. Yeterli arz sağlanmadıkça konut fiyatlarının düşmesinin beklenmemesi gerektiğini belirten sektör temsilcileri, devletin büyükşehirlerde piyasa koşullarını destekleyici adımlar atmasının zorunlu hale geldiğine dikkat çekiyor.
İnşaat sektörünün temsilcileri ve uzmanlar, yapı ruhsatlarındaki küçülmenin durdurulamaması halinde barınma krizinin daha da derinleşeceği uyarısında bulunuyor.
Bu haber Sadi Özdemir'in Ekonomim.com'daki köşe yazısından yararlanarak hazırlandı
