Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yapı denetimi süreçlerine ilişkin önemli bir düzenlemeyi hayata geçirdi. Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren yeni yönetmelikle, yapı inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan projelerde yapı sahipleri ya da müteahhitler, yapı denetim firmalarını kendileri seçebilecek. Ancak uzmanlar, bu uygulamanın denetimde bağımsızlık ilkesine zarar verebileceği ve ihmalleri artırabileceği konusunda uyarıyor.
Ercan Küçük'ün Karar Gazetesinde yer alan haberine göre, yeni düzenlemeyle birlikte yapı denetim sürecinde önemli değişiklikler yapıldı. 15 yıl içerisinde yıkılan ya da komşu yapılara zarar veren projelerde sorumluluk doğrudan yapı denetim firmalarına ait olacak. Bu firmaların faaliyet izinleri iptal edilecek ve teminatlarına el konulacak. Ayrıca inşaata 3 ay içinde başlanmayan projelerde sözleşmeler feshedilebilecek.
Ancak kamuoyunda asıl tartışma yaratan madde, 500 metrekareden küçük yapılarda yapı sahiplerinin denetim firmasını serbestçe seçebilmesi oldu. Bu tür projeler Bakanlık'ın Elektronik Dağıtım Sistemi kapsamından çıkarıldı. Böylece yapı sahipleri, denetim hizmetini yüzde 1,75 ile yüzde 3,5 arasında değişen ücretlerle diledikleri firmalardan alabilecek.
‘Denetim bağımsızlığı zedelenir’ 
Yeni yönetmeliği değerlendiren İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) İstanbul Şubesi 2. Başkanı Özer Or, bu uygulamanın yapı denetiminde 2018 öncesine dönüş anlamı taşıdığını söyledi. Firmaların uzun süredir talep ettiği bir düzenlemenin hayata geçirildiğini belirten Or, “Bu sistemde, müteahhit ya da yapı sahibi hem işveren hem de denetçi firmayı belirleyen taraf oluyor. Bu da bağımsız denetimin özüne aykırı. Ticari ilişkinin baskın olacağı durumlarda, denetimde zaaflar yaşanabilir” ifadelerini kullandı.
‘Fiyat rekabeti kaliteyi düşürür’
Özer Or, yapı sahiplerinin teknik bilgiye sahip olmaması nedeniyle firmaları çoğunlukla fiyata göre seçeceğine dikkat çekerek, “Bu durum firmaları maliyetleri kısmaya, daha az personel çalıştırmaya ve bazı kontrolleri atlamaya itebilir. Bu da eksik denetim ve ileride ciddi sorunlar doğurabilir” dedi.
Uygulamanın küçük projelerde denetimden kaçınmanın önünü açabileceğini vurgulayan Or, denetim sisteminin asli amacı olan halkın can ve mal güvenliğini sağlama ilkesinin ikinci plana atılmaması gerektiğini ifade etti.
