Türkiye’de değişen aile yapısı ve ekonomik koşullar, konut tercihlerinde köklü bir dönüşümü beraberinde getiriyor. Hane halkı sayısındaki azalma, bekâr nüfusun artışı ve konut fiyatlarındaki yükseliş, küçük metrekareli evlere olan talebi hızla artırıyor. Uzmanlar, bu yeni yaşam senaryosunun konut politikalarına yansıması gerektiğini vurgularken, mevcut mevzuatın da bu doğrultuda güncellenmesini talep ediyor.
Bekâr nüfus arttı, hane halkı küçüldü
İstanbul’da yapılan araştırmalar, ortalama hane halkı büyüklüğünün giderek küçüldüğünü ortaya koyuyor. 2012 yılında 3,57 olan ortalama hane halkı sayısı, 2024 itibarıyla 3,13’e, 2034’te ise 2,68’e düşmesi bekleniyor. Tek kişilik hanelerin oranı ise yüzde 17’den yüzde 21’e yükselmiş durumda. Bu değişim, özellikle kompakt yaşam alanlarına yönelik talebi tetikliyor.
Konutder: Kompakt dairelere ihtiyaç arttı
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER), bu eğilimin özellikle 1+0 ve 1+1 gibi küçük metrekareli dairelere olan ihtiyacı artırdığını belirtiyor. Ancak mevcut imar mevzuatı, bu tür konutların üretimini çeşitli kısıtlamalarla sınırlıyor. Uzmanlar, konut politikalarının yalnızca sayı bazlı değil, aynı zamanda kullanım türüne göre de yeniden şekillendirilmesi gerektiğini vurguluyor.
İMKON: Metrekare kısıtlamaları esnetilmeli
İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON), birçok belediyenin uyguladığı “125-175 metrekare altı konut yapılamaz” gibi sınırlamaların günümüz talepleriyle örtüşmediğini ifade ediyor. Konfederasyon, bu sınırların 80 metrekareye çekilmesini ve özellikle 2+1 dairelere uygun alanların teşvik edilmesini öneriyor.
Tellioğlu: 40 metrekare altı evlere dikkat edilmeli
İMKON Başkanı Tahir Tellioğlu ise 1+0 daireler konusunda temkinli olunması gerektiğini belirtiyor. Tellioğlu, “28 metrekare altı konut üretimi yasal olarak mümkün değil. 40 metrekare altı yapılar genellikle otel konsepti kapsamında değerlendirilmeli. Öğrencilere ve bekârlara yönelik alternatif yaşam alanları geliştirilmeli ama bu yapılara konut demek doğru değil” dedi.
Veriler küçülen evleri doğruluyor
İstanbul Gayrimenkul Değerleme verilerine göre, Türkiye’de konutların ortalama büyüklüğü 2000’li yıllarda 136 metrekare iken, 2024 itibarıyla 97 metrekareye kadar düştü. Özellikle apartman daireleri son dört yılda gözle görülür şekilde küçüldü. Bu durum, yapı ruhsatı verilerine de yansıdı.
Taşınma trendi: 1+1 daireler tercih ediliyor
Hizmet platformu Armut.com’un 125 binden fazla taşınma verisini analiz ettiği çalışmaya göre, son altı ayda 1+1 dairelere olan talep yüzde 34,4, 2+1 dairelere olan talep ise yüzde 7,9 oranında arttı. Buna karşın 3+1 ve üzeri dairelere olan ilgi azaldı. Uzmanlara göre bu eğilim, hem ekonomik zorluklar hem de kentsel dönüşüm süreçleriyle doğrudan ilişkili.
Yeni konut politikalarına ihtiyaç var
Gayrimenkul sektörü temsilcileri, mevcut yasal düzenlemelerin değişen yaşam tarzlarına göre yeniden ele alınması gerektiğini belirtiyor. Küçük metrekareli konutlara yönelik artan talep, hem erişilebilirliği artırıyor hem de kentsel planlamada yeni bir bakış açısı gerektiriyor.
