Kriz tarımı vurdu, İsviçre'den büyük alan icralık oldu

Türkiye’de ekonomik krizin etkileri tarım sektöründe de hissediliyor. Artan çiftçi borçları nedeniyle 42,3 milyar metrekare tarım arazisine ipotek konuldu. Bu miktar, İsviçre, Belçika ve Hollanda'nın toplam toprak büyüklüğünden bile fazla. İpotek altındaki tarım arazileri, Türkiye’de tarımın geldiği vahim durumu gözler önüne seriyor.

TAKBİS Verileri: Tarım Arazileri İpotekte

Tapu Kayıt Bilgi Sistemi (TAKBİS) verilerine göre, Türkiye'deki tarım arazilerinin toplam büyüklüğü 2024 yılı itibarıyla 269 milyar 770 milyon 933 bin 345 metrekareye ulaştı. Bu arazilerin 42 milyar 360 milyon 879 bin 659 metrekarelik kısmı ipotek altında. Çiftçilerin borçları nedeniyle bankaların ipotek koyduğu tarım arazisi, dramatik bir tablo ortaya koyuyor. Türkiye genelinde tarım arazisine bankalar tarafından ipotek konulan yurttaş sayısı 2 milyon 230 bin 758.

Konya Zirvede

Mustafa Bildircan'ın Birgül Gazetesinde yer alan haberine göre Konya, 4 milyar 653 milyon 740 bin 983 metrekare büyüklüğündeki ipotekli tarım arazisiyle ilk sırada yer alıyor. Konya’yı, 2 milyar 715 milyon 863 bin 851 metrekare ipotekli tarım arazisiyle Şanlıurfa takip ediyor. Diğer kentlerdeki ipotekli tarım arazilerinin büyüklükleri ise şöyle:

Ankara: 1 milyar 690 milyon 979 bin 597 metrekare
Manisa: 1 milyar 638 milyon 174 bin 490 metrekare
Eskişehir: 1 milyar 228 milyon 326 bin 93 metrekare
Aydın: 1 milyar 77 milyon 917 bin 862 metrekare
Kayseri: 1 milyar 61 milyon 71 bin 346 metrekare

İpotek Oranları Çarpıcı

Manisa’da ipotekli tarım arazilerinin toplam tarım arazisine oranı %27,1, Aydın’da ise %26,4. Bu oranlar, çiftçilerin borç yükünün ne kadar büyük olduğunu gösteriyor. İpotekli tarım arazilerinin toplam tarım arazilerine oranının en yüksek olduğu diğer kentler ise şöyle:

Aksaray: %24,6
Konya: %24,2
Adana: %23,6
Hatay: %23,3
Tekirdağ: %22,7

Bankaların İpoteklediği Arazilerin Parasal Değeri

TAKBİS verilerine göre, ipotek altındaki tarım arazilerinin toplam parasal değeri 154 trilyon 544 milyar 54 milyon TL. Ancak Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM), “TAKBİS’te yer alan ipotek bedelleri ile ilgili değerlendirme yapmak doğru sonuç vermeyebilir” notunu düşüyor.

Reel Sektör de Zorda

Yüksek enflasyon kaynaklı girdi ve finansman maliyetlerindeki artış, reel sektörde de derin yaralar açıyor. İmalat sanayiinde kapasite kullanım oranı Temmuz 2024’te son 15 ayın en düşük seviyesine inerken, Türkiye'de son 20 ayda çalışan sayısında ciddi düşüş yaşandı. 2024’ün ilk yarısında açılan her beş yeni şirkete karşılık bir şirket kapandı. Temmuz 2024’te ise 183 firma konkordato başvurusunda bulundu.

Sonuç

Türkiye'de tarım ve reel sektör, ekonomik krizin ağır etkileri altında. İpotekli tarım arazilerinin büyüklüğü ve çiftçilerin yaşadığı borç yükü, tarımın sürdürülebilirliği açısından ciddi endişeler doğuruyor. İktidarın çiftçiyi destekleyen politikalara yönelmesi, tarım arazilerinin yeniden üretken hale gelmesi için büyük önem taşıyor.