Avrupa’nın doğa ve tarım alanları, konut ve yol projelerinden lüks turizm yatırımlarına uzanan baskılar altında hızla daralıyor. “Green to Grey” adlı uluslararası araştırma, 2018–2023 yılları arasında Avrupa genelinde yaklaşık 9 bin kilometrekarelik yeşil alanın betonla kaplandığını ortaya koydu. Çalışmaya göre, Türkiye 1860 kilometrekarelik kayıpla kıta genelinde yeşil alan kaybında ilk sırada yer alıyor.
Avrupa'da doğa alarm veriyor
DW'nın haberine göre, Arena for Journalism in Europe (Arena) tarafından Norveç Doğa Araştırma Enstitüsü (NINA) ve aralarında Le Monde, The Guardian, Die Zeit, NRK, Gazeta Wyborcza, De Standaard, The Black Sea gibi 11 medya kuruluşunun yer aldığı ortak bir ekip tarafından yürütülen araştırma, 30 ülkeyi kapsıyor. Uydu verileri, yapay zeka analizi ve saha gözlemleriyle desteklenen çalışma, Avrupa Çevre Ajansı’nın (EEA) resmi tahminlerinden yaklaşık yüzde 50 daha yüksek bir kayıp tespit etti.
Türkiye’de betonlaşma kıyıdan içeriye ilerliyor
Araştırmada Türkiye’nin özellikle kıyı şeridi boyunca artan turizm ve marina projeleri, kent çeperlerindeki hızlı konut ve yol genişlemesi ve tarım arazilerinin parçalanması nedeniyle öne çıktığı belirtildi.
En çarpıcı örneklerden biri ise İzmir Çaltılıdere sulak alanı oldu. 2017’de koruma statüsü kaldırılan bölge, yat üretim ve bakım tesisi için betonlaştırıldı. Uzmanlar, “geri döndürülmesi zor bir biyoçeşitlilik kaybı” uyarısında bulundu.
Avrupa’dan örnekler: Golf sahası, fabrika, rüzgar santrali
Portekiz’de Natura 2000 alanı içinde yer alan CostaTerra Golf and Ocean Club, günde 800 bin litre su tüketimiyle dikkat çekiyor. Almanya’da Tesla’nın Brandenburg’daki fabrikası için yarım milyon ağacın kesildiği bildiriliyor. Yunanistan’da ise “yolsuz vahşi doğa” statüsündeki alanlara rüzgar santralleri kuruluyor.
Küçük parçalar, büyük tablo
“Green to Grey” projesi, Avrupa Çevre Ajansı’nın göz ardı ettiği 50 bin metrekare altındaki parçalı kayıpları da dahil ederek, “küçük ama sürekli” betonlaşma sürecinin toplam etkisini görünür kılıyor.
Leeds Üniversitesi’nden Prof. Steve Carver, “Kentlerin yeşil kuşaklara doğru genişlemesi, verimli toprakları süpürüyor” derken; Avrupa Parlamentosu Yeşiller/EFA Grubu’ndan Lena Schilling, “Avrupa kendi geleceğini betona gömüyor” ifadelerini kullandı.
Biyoçeşitlilik ve gıda güvenliği tehlikede
Uzmanlara göre kayıplar yalnızca doğa açısından değil, gıda güvenliği, sel riski ve aşırı sıcaklıklar gibi iklimsel etkiler bakımından da alarm veriyor.
Çalışma, Avrupa ülkelerine koruma, planlama ve denetim politikalarını yeniden gözden geçirme çağrısı yapıyor.
