Tarım arazilerinin izinsiz bölünmesi ve hobi bahçesi adı altında yapılaşmaya açılması, hem hukuki hem ekonomik riskleri beraberinde getiriyor. Son dönemde kamu kurumlarından gelen uyarılar ve artan denetimler, vatandaşların bu alandaki farkındalığını artırıyor.
Tarım Hukuku Derneği Başkanı Avukat Arsin Demir, Bloomberg HT tarım editörü İrfan Donat’ın programında yaptığı açıklamalarda, “Tarım arazileri bu ülkenin bir güvenlik sorunudur. Onları parçalamak, aslında kendi kollarımızı kesmek gibidir.” ifadelerini kullandı.
Kamu kurumlarından peş peşe uyarılar
Son olarak Bursa Mudanya Kaymakamlığı, zeytinliklerin kesilerek küçük parsellere bölünüp “hobi bahçesi” adıyla satıldığına ilişkin uyarıda bulundu. Benzer şekilde İzmir Kemalpaşa Kaymakamlığı da tarım alanlarının izinsiz olarak yapılaşmaya açıldığı tespit edilen bölgelerde denetimleri sıklaştırdı.
Demir, bu tür satışlarda hem idari para cezaları hem de imar kanununa muhalefet nedeniyle ceza davalarıyla karşılaşılabileceğini belirtti:
“Vatandaşlar bazen 10 dönümlük bir tarlayı 20 kişiye bölüp 500’er metrekarelik alanlarda prefabrik yapı kuruyor. Ancak bu yasaya aykırı. Yapıların yıkımı gündeme geliyor, para cezaları uygulanıyor, hatta yargılama süreçleri başlıyor.”
Noterden satış yapılması güvence sağlamıyor
Son yıllarda noter satışlarının artmasıyla birlikte, vatandaşlar “noter onaylı satış”ın bağlayıcılığı olduğunu düşünebiliyor. Ancak Demir’e göre bu yanlış bir algı:
“Noterlerde gayrimenkul satış vaadi yapılabilir ama tarım arazilerinin bölünmesi hukuken mümkün değildir. Bu nedenle noterler artık bu tür işlemleri kabul etmiyor. Asıl yetkili kurum tapu müdürlükleridir.”
Tarım arazisi alacaklar ne yapmalı?
Avukat Arsin Demir, tarım arazisi almak isteyenlere şu adımları önerdi:
Tapu müdürlüğünde kayıtları inceleyin. Satıcı gerçekten malik mi, taşınmaz üzerinde ipotek, kamulaştırma veya toplulaştırma şerhi var mı?
İlçe Tarım Müdürlüğü’ne danışın. Arazi tarım arazisi vasfında mı, bölünmeye uygun mu, koruma statüsünde mi öğrenin.
Belediye ve Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’nden bilgi alın. İmar planı, sit statüsü veya özel koruma alanı olup olmadığını kontrol edin.
Tiny house ve karavan da çözüm değil
Bazı yatırımcılar “Ben yapı yapmıyorum, sadece tekerlekli tiny house koyuyorum” diyerek yapılaşma sınırlamasını aşmaya çalışsa da bu da çözüm değil.
Demir, “Uydu görüntüleriyle o yapının sürekli orada olup olmadığı kolayca tespit ediliyor. Bu durumda da idari para cezaları ve yıkım kararlarıyla karşılaşmak mümkün.” uyarısında bulundu.
“Mülkiyet hakkı kutsaldır ama denetim şart”
Demir, tarım arazisi almak isteyenlerin tamamen caydırılmaması gerektiğini, ancak bilinçli hareket etmeleri gerektiğini vurguladı:
“Toprağa sahip olmak bir hak ama bu hak sorumlulukla kullanılmalı. Yurttaşlar denetimlerini çok iyi yapsın, aksi halde hem maddi hem hukuki kayıplar yaşanabilir.”
