Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türk lirasına geçişi teşvik etmeye yönelik yeni adımlar attı. Zorunlu karşılık oranlarında artışa giden Merkez Bankası, ihracatçıları döviz gelirlerini TL’ye çevirmeye yönlendirecek destekleri de güncelledi.
Finansal istikrarı güçlendirme hedefi doğrultusunda yapılan düzenlemelerle birlikte, bankacılık sektöründe Türk lirası mevduatların ağırlığının artırılması hedefleniyor. Alınan kararlar hem mevduat yapısını hem de bankaların fonlama kaynaklarını doğrudan etkileyecek.
Zorunlu karşılıklarda artış
TCMB, yabancı para cinsinden mevduatlar için tüm vadelerde zorunlu karşılık oranlarını 200 baz puan artırdı. Aynı zamanda, 1 yıla kadar vadeli yabancı para cinsi repo işlemleriyle sağlanan fonlar için zorunlu karşılık oranı da 400 baz puan yükseltildi. Bu adımla, kısa vadeli döviz kaynaklı finansman yapısının sınırlandırılması amaçlanıyor.
TL mevduat payı artırılacak
TL mevduatların sistemdeki payını artırmak amacıyla, tüzel kişilere ait TL mevduat oranı yüzde 60’ın altında kalan bankalara ek yükümlülük getirildi. Bu bankaların, her ay bu oranı en az 0,3 puan artırmaları bekleniyor.
TL zorunlu karşılıklarda faiz oranı yükseldi
TL mevduatlar için tesis edilen zorunlu karşılıklara uygulanan faiz oranı da güncellendi. Daha önce TCMB’nin fonlama maliyetinin yüzde 84’ü kadar olan ödeme oranı, yüzde 86’ya çıkarıldı. Bu değişiklikle birlikte TL cinsi mevduatlara olan ilginin artırılması hedefleniyor.
İhracat döviz gelirlerine yönelik düzenleme
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın aldığı kararla birlikte, ihracatçıların döviz gelirlerinin ülkeye dönüşünü artırmak amacıyla İhracat Genelgesi'nde değişiklik yapıldı. Buna göre, ihracat bedellerinin TCMB’ye satılması gereken asgari oran 31 Temmuz 2025 tarihine kadar yüzde 35 olarak uygulanacak.
Döviz dönüşüm desteği yükseltildi
Firmaların döviz gelirlerini TL’ye çevirmesini teşvik eden destek oranı da artırıldı. Mevcut uygulama kapsamında verilen yüzde 2’lik destek oranı, 31 Temmuz 2025’e kadar yüzde 3 seviyesinde uygulanacak. Böylece hem döviz rezervlerinin güçlendirilmesi hem de liranın kullanımının teşvik edilmesi amaçlanıyor.
Konuya başlıklar halinde bakılırsa şöyle özetlenebilir:
* Yabancı para mevduat için zorunlu karşılık oranları tüm vadelerde 200 baz puan artırılmıştır.. * Yurt içi yerleşiklerle yapılan 1 yıla kadar vadeli yabancı para cinsinden repo işlemlerinden sağlanan fonlar için zorunlu karşılık oranı 400 baz puan artırılmış ve hesaplama yönteminde değişiklik yapılmıştır.* Tüzel kişi TL mevduat payı yüzde 60’ın altında olan bankalara, ilgili pay için aylık 0,3 puan artış hedefi getirilmiştir.* TL mevduat için tesis edilen zorunlu karşılıklara TCMB ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin yüzde 84’ü yerine yüzde 86’sı oranında faiz veya telafi ödemesi yapılmasına karar verilmiştir.* Hazine ve Maliye Bakanlığının kararına istinaden, İhracat Genelgesi’nde yapılan değişiklikle, ihracat bedellerinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına (TCMB) asgari satış oranının 31 Temmuz 2025 tarihine kadar yüzde 35 olarak uygulanması kararlaştırılmıştır.* Firmaların ihracat bedeli dövizlerinin TL’ye dönüşümünün desteklenmesi uygulaması kapsamında sağlanan döviz dönüşüm desteği oranı 31 Temmuz 2025 tarihine kadar yüzde 3’e yükseltilmiştir.
