Türkiye’de kredi faizleri ile enflasyon arasındaki fark giderek açılıyor. Enflasyon yüzde 33 seviyesinde seyrederken ticari kredi faizleri yüzde 56’ya kadar çıkıyor. Bu da kredi faizlerinin enflasyonun 23 puan üzerinde olduğunu ortaya koyuyor. Mevduat ile kredi faizleri arasındaki en az 18 puanlık fark ise finans piyasalarında önemli bir çelişkiye işaret ediyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) politika faizini 2.5 puan indirerek yüzde 40.5’e çekmesi, kredi kullanmak isteyen birey ve işletmelerde faizlerin düşeceği beklentisini artırdı. Ancak bankaların kredi faizlerini yüksek tutmaya devam etmesi, finansmana erişimi zorlaştırıyor.
Bankalar yüksek kâr peşinde
Bankalar mevduat faizlerini politika faizine paralel olarak hızla düşürürken, kredi faizlerini aynı ölçüde indirmiyor. Böylece mevduat ile kredi faizleri arasındaki fark büyüyor ve bankacılık sektörünün kârlılığı artıyor. Reel sektör ve bireyler ise yüksek maliyetli krediler nedeniyle finansman yükünü taşımakta zorlanıyor.
Son üç yılda bankacılık sektörünün kârı hızla yükseldi. 2021’de 92 milyar lira olan kâr, 2022’de 432 milyar liraya, 2023’te ise 620 milyar liraya çıktı. Bu tablo, faiz farkının bankalar lehine işlediğini gösteriyor.
Ekonomiye etkisi
Kredi maliyetlerinin yükselmesi, yatırımları ve üretimi olumsuz etkiliyor. İşletmeler yüksek faiz nedeniyle yeni yatırımlardan kaçınırken, mevcut borçlarını ödemekte de zorlanıyor. Bu durumun ekonomik büyümeyi yavaşlatması ve işsizliği artırması bekleniyor.
Uzmanlara göre, enflasyonla mücadelenin daha etkin hale getirilmesi, kredi-mevduat faiz makasının daraltılması ve bankaların reel ekonomiyi destekleyecek şekilde hareket etmelerinin teşvik edilmesi gerekiyor.
Rakamlarla
Enflasyon: %33
Politika faizi: %40,5
Mevduat faizleri: %40’ın altında
Ticari kredi faizleri: %56
Faktoring faizleri: %60-70
Sürdürülebilir büyüme için enflasyon, politika faizi, mevduat ve kredi faizleri arasındaki dengenin sağlanması kritik önem taşıyor.
Bu haber ekonomist Uğur Gündüz'ün Dünya gazetesindeki yazısından yararlanılarak hazırlandı
