Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Maraş’taki iki apartman için Türkiye’yi tazminata mahkûm etmesi, ancak çözüm adresi olarak KKTC’deki Taşınmaz Mal Komisyonu’nu (TMK) işaret etmesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde yeni bir dönemin kapısını araladı. KKTC yönetimi, yıllar sonra TMK’nın uluslararası meşruiyetinin yeniden teyit edilmesini fırsata çevirerek Maraş’ta stratejik adımlar atmayı planlıyor.
Maraş’ta iskan ve mülkiyet için yeni vizyon
1974 Kıbrıs Barış Harekâtı sonrası askeri bölge ilan edilerek kapatılan, 2020 yılında ise sivil ziyaretlere açılan Maraş’la ilgili AİHM’nin son kararı, bölgenin geleceği açısından kritik bir dönüm noktası oldu. KKTC hükümeti içerisinde, Maraş’ın askeri statüsünün kaldırılması ve Rum mülk sahiplerinin TMK aracılığıyla yeniden iskan edilmesi önerisi gündemde.
Yeniden Doğuş Partisi (YDP) Genel Başkanı ve hükümet ortağı Erhan Arıklı, TMK’nın etkinliğini artırmak için Maraş’ın sivil yerleşime açılmasını ve mülk sahiplerine geri dönüş imkânı tanınmasını teklif etti. Arıklı’ya göre bu adım, hem KKTC’nin ekonomik kalkınmasına katkı sunacak hem de TMK üzerinden iade kararı verilen mülklerin tazminatsız çözümünü mümkün kılacak.
AİHM TMK’yı adres gösterdi, Rum tarafı hayal kırıklığı yaşadı
AİHM’nin son kararı, K.V. Mediterranean Tours Ltd. adlı Rum şirketinin Maraş’taki iki apartmanla ilgili başvurusuna dayanıyor. Şirketin mülkiyet talebi TMK tarafından askeri bölge statüsü gerekçesiyle ertelenmiş, bunun üzerine dava AİHM’ye taşınmıştı. Ancak AİHM, Türkiye’yi 18 bin Euro tazminata mahkûm etmekle birlikte, iç hukuk yolu olarak KKTC’deki TMK’nın işletilmesini gerekli buldu. Rum tarafı, bu karardan TMK’nın geçersizliği yönünde bir hüküm çıkmasını beklerken büyük bir hayal kırıklığı yaşadı.
KKTC, TMK’nın meşruiyetinden memnun
KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve Başbakan Ünal Üstel, AİHM’nin kararıyla birlikte TMK’nın uluslararası hukuk nezdindeki geçerliliğinin bir kez daha tescillendiğini belirterek memnuniyetlerini dile getirdi. KKTC hükümeti, bu süreci Maraş’ın yeniden canlandırılması ve bölgesel kalkınmanın desteklenmesi için stratejik bir avantaja dönüştürmeyi hedefliyor.
TMK nedir, nasıl çalışır?
AİHM, 2000’li yılların başında Türkiye’den Kuzey Kıbrıs’ta mülkiyet sorunlarına ilişkin etkin bir iç hukuk mekanizması kurulmasını talep etmişti. Bu kapsamda 2005 yılında KKTC’nin başkenti Lefkoşa’da Taşınmaz Mal Komisyonu kuruldu. TMK, Rum mülk sahiplerine tazminat, takas ya da iade gibi çeşitli çözüm seçenekleri sunuyor ve AİHM de o tarihten bu yana mülkiyet davaları için TMK’yı geçerli bir başvuru adresi olarak tanıyor.
