İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması-2024” sonuçlarına göre, Türkiye sanayisi tarihi bir başarıya imza attı. Araştırmada yer alan şirketlerin toplam üretimden satışları 8 trilyon 688 milyar 476 milyon TL’ye ulaşarak tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı. İlk 10’daki sanayi devleri ise Türkiye ekonomisinin üretim gücünü bir kez daha gözler önüne serdi.
57 yıldır aralıksız yayımlanan araştırmanın 2024 yılı verilerine göre, TÜPRAŞ 651,6 milyar liralık üretimden satışla zirvedeki yerini korurken, Ford Otomotiv 356 milyar lira ile ikinci, Star Rafineri ise 201,6 milyar lira ile üçüncü sırada yer aldı. İstanbul Altın Rafinerisi 142,5 milyar lira ile dördüncü sırada yer alırken, Toyota Otomotiv 127,4 milyar lira ile beşinci oldu. İskenderun Demir Çelik ve Hyundai Motor Türkiye Otomotiv bu yıl ilk 10’a giren yeni şirketler arasında yer aldı. Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları ise 79,5 milyar lira ile listenin 10’uncu sırasında yer aldı. 
Sanayide üretim artarken kârlılık düştü
Araştırmaya göre, 2023 yılında İSO 500 şirketlerinin üretimden satışları bir önceki yıla göre %42,1 artışla 6,4 trilyon TL’ye yükseldi. Ancak sanayide reel büyüme hız keserken, kârlılık oranlarında düşüş yaşandı. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, sanayicilerin elde ettikleri kârın büyük bölümünü finansman giderlerine harcamak zorunda kaldığını belirterek, “Faaliyet kârlılığı %6,2’ye, satış kârlılığı ise %2,6’ya geriledi. Sanayiciler, yüksek enflasyon ve faiz baskısına rağmen üretmeye devam ediyor” dedi.
Sanayiciler büyüme için fedakârlık yapıyor
Bahçıvan, sanayi sektörünün Orta Vadeli Program (OVP) çerçevesinde en büyük fedakârlığı yapan alan olduğunu vurguladı. 2024’te sanayide büyümenin durgunlaştığını belirten Bahçıvan, “Sanayinin üretim ve istihdam kapasitesi bu kritik dönemde mutlaka desteklenmeli. OVP hedeflerinden sapmadan ilerlemek büyük önem taşıyor” ifadelerini kullandı.
2030 sanayi vizyonu sektöre umut veriyor
Bahçıvan, Türkiye’nin nitelikli ve sürdürülebilir büyümesi için 2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi’ne büyük önem verdiklerini dile getirerek, “Cumhurbaşkanlığı tarafından açıklanan bu yeni stratejik yol haritası, sanayimizin ihtiyaç duyduğu dönüşümü sağlayacak potansiyele sahip. Bu vizyonun hayata geçirilmesiyle Türkiye’nin küresel rekabet gücü artacaktır” değerlendirmesinde bulundu.
Sektörel liderlikte değişim yaşandı
İSO 500’ün 2023 yılı sektörel dağılım raporuna göre, üretimden satışlarda en büyük payı %22,5 ile “ana metaller ve makine imalatı sanayi” aldı. Ancak bu oran geçen yıla göre 0,9 puanlık bir düşüş gösterdi. “Kimyasal ürünler, plastik ve kauçuk ürünleri” sektörü %19,7 ile ikinci sıraya gerilerken, “kara, deniz taşıtları ve yan sanayii” sektörü %17,7’lik oranla üçüncü sıraya yükseldi. Özellikle otomotiv sektöründeki yükseliş dikkat çekti.
En büyük 500 kuruluş listesi
