Son yıllarda Türkiye’de
enflasyon ve faiz oranlarındaki artış, konut fiyatlarını adeta uçurdu. Vatandaşın alım gücü, hızla yükselen
ev fiyatları karşısında erirken, özellikle
dar gelirli kesim için
ev sahibi olmak neredeyse imkansız hale geldi.
Konut Fiyatları ve Gelir Uçurumu Derinleşti
Pandemi sonrası dünya genelinde başlayan enflasyonist süreç, Türkiye’de de etkisini sert bir şekilde gösterdi. Özellikle 2021 sonrası uygulanan faiz indirimleri ve yüksek enflasyon, konut fiyatlarında büyük bir artışa yol açtı. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, 2010 yılında %60 olan ev sahipliği oranı, 2023 yılına gelindiğinde %56,2’ye düştü. Vatandaşların gelirleri ev fiyatlarıyla aynı hızda artmayınca, ev sahibi olmak bir hayal haline geldi.
Piyasa dinamiklerinde genellikle faiz artışları konut fiyatlarını düşürürken, faiz indirimleri fiyatları yükseltir. Ancak 2021 sonrasında bu ilişki bozuldu; faiz oranları artarken konut fiyatları da katlanarak yükseldi. Merkez Bankası’nın verilerine göre, konut kredi faiz oranları 2021’den sonra sürekli bir yükseliş trendine girdi. Bu durum, vatandaşın ev sahibi olmasını daha da zorlaştırdı.
Gelirler Ev Fiyatlarını Takip Edemedi
TÜİK Gelir Dağılımı İstatistikleri'ne göre, 2010 yılında hanehalkı fertlerinin yıllık ortalama geliri 12 bin 557 TL iken, 2023 yılında bu rakam 116 bin 297 TL’ye çıktı. Bu gelir artışı yüzde 826 oranında gerçekleşti. Ancak aynı dönemde ev fiyatlarındaki artış çok daha yüksek oldu. TCMB verilerine göre, 120 metrekarelik bir evin fiyatı 2010 yılında 106 bin TL iken, 2023 yılında 3 milyon 94 bin TL’ye ulaştı. Bu artış yüzde 2.811 oranında gerçekleşti.
Ev Almak İmkansızlaştı
Konut fiyatlarının hanehalkı gelirine oranı, 2010 yılında 8,46 iken, 2023 yılında bu oran 26,61’e çıktı. Bu da gösteriyor ki vatandaşların gelirleri, ev fiyatlarının çok gerisinde kaldı. ABD’de dahi bu oran 2022’de 7,13 iken, 2024’te 7,18’e çıktı. Türkiye, bu alanda dünyanın çok ilerisinde bir uçurumla karşı karşıya.
Ev almak artık sadece bir hayal değil, ekonomik koşulların zorladığı bir imkansızlık haline gelmiş durumda. Faizlerin ve enflasyonun dengelenmesi, konut piyasasında sürdürülebilir bir çözüm için kritik önemde.Özder Şeyda Uyanık'ın ekonim.com'daki haberinden alındı