Altın fiyatları bir gün düşüyor, ertesi gün rekor kırıyor. Peki bu dalgalanmanın arkasındaki neden ne? Türkiye’de gram altın fiyatı nasıl hesaplanıyor? Altın fiyatlarını etkileyen küresel ve yerel dinamikler neler?
Altının fiyatı dünyada nasıl belirleniyor?
Altının uluslararası fiyatı ons cinsinden ve Amerikan doları üzerinden belirleniyor. 1 ons, yaklaşık 31,1 grama eşit. 1919 yılından itibaren Londra Altın Borsası tarafından belirlenen altın fiyatı, artık New York COMEX ve Şanghay Altın Borsası gibi çeşitli merkezlerde 24 saatlik işlemlerle şekilleniyor.
Altının fiyatını belirleyen en önemli faktörlerden biri doların değeri. Dolar değer kaybettiğinde, yani dolar endeksi düştüğünde, altın fiyatı yükseliyor. Çünkü aynı miktarda altın, artık daha fazla dolarla alınabilir hale geliyor. Dolar güç kazandığında ise altın fiyatları geriliyor.
Ekonomist Doç. Dr. Filiz Eryılmaz’a göre, altın fiyatları yalnızca dövizle sınırlı değil. Arz-talep dengesi, ekonomik veriler, faiz oranları, reel faiz, enflasyon, büyüme, jeopolitik riskler ve ABD Merkez Bankası'nın (FED) politikaları da altının ons fiyatını doğrudan etkiliyor.
Türkiye’de gram altın fiyatı nasıl hesaplanıyor?
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, Türkiye’de altının gram fiyatı, uluslararası piyasalarda belirlenen ons fiyatının, güncel dolar/TL kuru ile çarpılması ve 31,1’e bölünmesiyle hesaplanıyor.
Örneğin; 6 Mayıs 2025 tarihinde ons altın 3.375 dolar, dolar kuru ise 38,5 TL olarak gerçekleşti. Bu durumda:
3.375 x 38,5 = 129.937,5 TL
129.937,5 / 31,1 = yaklaşık 4.180 TL
Bu fiyat, "ekran fiyatı" olarak adlandırılıyor. Ancak kuyumcudan altın almak isteyenler genellikle bu fiyatla karşılaşmıyor.
Kuyumcuda neden farklı fiyatla karşılaşıyoruz?
Ekran fiyatı, altının saf piyasa değerini ifade ederken, kuyumcuda buna işçilik, kâr marjı ve vergi gibi kalemler ekleniyor. Ayrıca, altına olan talep arttıkça fiyatlar da yukarı yönlü etkilenebiliyor. Bu nedenle kuyumcu veya banka fiyatları, ekran fiyatından daha yüksek oluyor.
Altında ayar nedir, neden önemlidir?
Ayar, bir altın ürününün içindeki saf altın oranını belirtir. En saf altın 24 ayar olup yüzde 99,9 veya yüzde 99,5 saf altın içerir. Gram altın, külçe ve yatırım altınları bu gruba girer.
22 ayar altın yüzde 91,6, 14 ayar altın ise yüzde 58,5 oranında saf altın içerir. Ayar oranı düştükçe fiyat da ona göre şekillenir. Ayrıca, işçilik oranı da fiyatta önemli rol oynar. Özellikle ziynet altınlarında el işçiliği fiyatı ciddi şekilde artırabilir.
Yatırım için hangi altın tercih edilmeli?
Yatırım amaçlı altın alımlarında genellikle 24 ayar, işçilik içermeyen ürünler tercih edilir. Gram altın, çeyrek altın, cumhuriyet altını ve bilezik gibi ürünler, likiditesi yüksek ve değer kaybı düşük seçeneklerdir.
Sonuç olarak...
Altının fiyatı, küresel piyasalarda dolar cinsinden belirleniyor. Türkiye'de bu fiyat, dolar/TL kuru ile birleşerek gram altın fiyatını oluşturuyor. Üzerine ayar, işçilik, kâr marjı ve yerel talep faktörleri eklendiğinde, tüketicinin karşısına çıkan nihai fiyat ortaya çıkıyor.
Altın, hem yatırım hem de geleneksel değer saklama aracı olarak Türkiye’de önemini korumaya devam ediyor.