Türkiye’de ev sahibi olma oranı 2014’ten bu yana her sene geriliyor. Toplumun daha fazlası kiracı olmak durumunda. kira sözleşmesi hazırlarken iki tarafın da hukukunu koruyacak noktaları bu haberimizde derledik. İşte ayrıntıları.
2006 yılında Türkiye’de ev sahibi olma oranı yüzde 60,9 seviyesinde idi. Bu oran son 9 yıldan bu yana her sene aşağı inmekte.
Kiraya ilişkin verilerin toplanmaya başladığı 2006’da kirada oturanların oranı yüzde 23,5'di. Bu oran 2012’de yüzde 20,9’a kadar düştü. Ancak 2012’den bu yana her sene kiracı oranı yükseliyor. 2018’da yüzde 25’i aşan kiracı oranı 2022 yılında yüzde 27,2 oldu.
İstatistikler, neredeyse her üç aileden birisi kirada oturur hale geldi. Dolayısıyla kira sözleşmesi hazırlamaya her yıl daha çok kişinin ihtiyacı oluyor.
Kira sözleşmesi hazırlanırken tarafların mağdur olmaması için dikkat edilmesi gereken birçok nokta bulunuyor. Kira sözleşmesi hazırlanırken dikkat edilmesi gereken noktalar şunlar:
♦️ Sözleşmede tapu bilgileri ve konutun özellikleri net belirtilmeli.
♦️ Tapu bilgileriyle kiralanan yerin bilgilerinin eşleşmesi, sözleşmeyi imzalayan kişinin tapuda gözüken kişiyle aynı olduğunun/yetkili olduğunun tespit edilmesi kiracılar için önem taşıyor.
♦️ Kira bedeli ve ödeme zamanı akılda soru işareti bırakmayacak kadar net olmalı. Eğer ödenecekse KDV’nin de hesaba katılması gerekiyor.
♦️ Paranın yatacağı banka ve hesap bilgileri sözleşmede mutlaka olması gerekiyor. Konut kiralarında aylık 500 lirayı aşan miktarlardaki kiranın banka veya PTT üzerinden ödenmesi yasal bir gereklilik.
♦️ Varsa depotizo miktarı belirlenmeli. Kiracıdan 3 aylık kira bedelini aşmamak kaydıyla ne kadar depozito alınacağı belirlenmeli ve bu meblağ vadeli mevduat hesabında tutulmalı.
♦️ Konuttaki demirbaş tespiti yapılmalı, eşyalar (mümkünse fotoğraflarla) tutanak altına alınmalı.
♦️ Aidat ve sair giderleri kimin hangi miktarda ödeyeceği hususu kararlaştırılmalı. Ayrıca özellikle aidat borcunun neleri kapsadığı, mevzuat kapsamında kimin hangi borçlardan sorumlu olduğuna dair önceden bilgi sahibi olunmasında fayda var.
♦️ Eğer kiracı ödemelerini aksatmazsa kira sözleşmesi kendiliğinden uzuyor. Kiracı, sözleşme üzerindeki süre ile bağlı değildir.
Bu sebeple 10 yıllık uzama süresi boyunca kiraya verenlerin kiracıyı serbest şekilde çıkaramayacağı göz önünde bulundurulmalı.
♦️ Kefalet alınacaksa kefilin el yazısıyla alınması gerektiği, süre ve miktar ile kararlaştırılmasının zorunlu olduğu gibi unsurlara dikkat edilmeli.
♦️ Kiracının kiralanan gayrimenkulü alt kiraya (kullanım hakkını) verip veremeyeceği, kiraya verenin bunu engelleme hakkının olup olamayacağı gibi hususlar üzerinde uzlaşılmalı.
♦️ Eğer arzu ediliyorsa kira sözleşmesinin devrine ilişkin tarafların isteklerine göre özel hükümler eklenebilecektir.
♦️ Kiracının tadilat yapıp yapamayacağı üzerinde anlaşılmalı, tadilatın kapsamı belirtilmeli, kira ilişkisi (gerek doğal yollardan gerekse de erken fesih ile) sona erdiğinde tadilatla elde edilen değerin kime kalacağı belirlenmeli.
♦️ Eğer kiralanan yer işyeri ise ve kira sözleşmesi tapuya şerh edilmek isteniyorsa bu hususun da sözleşmeye eklenmesinde fayda olacaktır.
♦️ Kiracının erken feshetmek istemesi durumunda ne kadar süre önce bunu hangi yollarla mal sahibine bildirmesi gerektiğinin kararlaştırılması da özellikle dikkat edilmesi gereken hususlardan birisi.
Kira sözleşmesinin hukuka aykırı şekilde erken feshedilmesi halinde kiracının bir cezai şart ödeyeceği kararlaştırılmalı. Ancak bu cezai şart, tüm kiraların muaccel hale geleceği şeklinde olamayacağı bilinmeli.
♦️ Kira sözleşmesini noterlik vasıtasıyla yapmak da ileride ortaya çıkabilecek “sahte sözleşme” iddialarını def etmek ve özellikle tahliye aşamasında ev sahibine zaman kazandırmak için kullanılabilecek yollardan.
♦️ Kira sözleşmesinin imzalandığı gün tahliye taahhüdü alınamayacak.
♦️İmzaları yetkili kişilerin imzalayıp imzalamadığına ve hatta imzaların gerçekliğine dikkat edilmeli, gerekirse imza sirküleri / imza beyannamesi ile kontrol edilmeli.
Kira sözleşmesinin süresi sona ermiş olmasına rağmen saklanmasında fayda olacak.
