Tapu değerini düşük gösterip vergiden kaçırma dönemi kapanıyor. Bir süreden bu yana belli mahfillerde tartışılan tapu devir işlemleri için zorunlu ekspertiz dönemi başlıyor.
Gayrimenkul satışlarında gerçek satış bedeli ile vergi değeri arasındaki farktan kaynaklanan vergi kaybının önüne geçilmesi amacıyla çalışmalar yürütülüyordu. Çalışmalar son aşamaya geldi. Çalışmaların sonuçlandırılmasıyla birlikte tapu devir işleri için zorunlu ekspertiz dönemi başlamış olacak. Emlak değerini düşük gösterip vergiden kaçma durumu tarih olacak.
Bilindiği gibi tapu işlemlerinde ekspertiz raporlaması daha önce gündeme gelmiş, ama muhalefetten ve kamuoyundan yükselen tepkileri üzerine geri çekilmişti.
CUMHURBAŞKANI’NIN YILLIK PROGRAMI KARARI
Resmi Gazete’de 2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı Cumhurbaşkanı’nın yıllık programının 105. sayfasında tapu devirlerinde vergilendirmeye ilişkin “Tedbir 264.2” başlıklı bölümde şu bilgiler yer aldı:
“Gayrimenkullerin vergilendirilmesinde esas alınan alım satım değerinin belirlenmesi ve beyanına ilişkin yeni bir sistem devreye sokulmak suretiyle vergide adalet pekiştirilecek ve vergileme etkinleştirilecektir.
Bu çerçevede ilgili bakanlıklar sistemin tasarımı e uygulanmasına ilişkin düzenlemeler ile gerekli altyapıyı birlikte oluşturacaktır.”
Cumhurbaşkanı’nın yıllık programında yer verilmiş olması hemen uygulamaya geçirileceği anlamına gelmiyor. Yıllık programda, bu çalışmanın nasıl yürütüleceğine ilişkin de bilgiler yer aldı:
“Web Tapu Uygulamasıyla oluşturulan değerleme raporları ve alım-satım vb. işlemlerinden elde edilen değerler ile SPK ve BDDK tarafından yetkilendirilen değerleme kuruluşları ve değerleme lisansı sahibi değerleme uzmanlarınca düzenlenen değerleme raporlarının değer ve değere etki eden öznitelik verilerinin Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Değer Bilgi Merkezine elektronik olarak anlık gönderilmesi sağlanacaktır.”
YABANCILARA DEĞERLEME ZORUNLULUĞU UYGULANIYOR
2019 yılından bu yana alıcı veya satıcının yabancı olması durumunda taşınmaz değerleme raporu aranıyor. Bir diğer ifadeyle ekspertiz raporu isteniyor. Mevcut uygulamada Web Tapu sisteminin içinde ekspertiz raporu uygulaması sistemi bulunuyor.
Cumhurbaşkanı’nın yıllık çalışma programında bu sistemin devreye sokulacağı hükmü yer aldıktan sonra çalışmaların hızlandırıldığı ve yakında hayata geçirileceğine kesin gözüyle bakılıyor.
EKSPERTİZ SİSTEMİ VERGİLERİ KATLAYACAK
Türkiye’de gayrimenkullerin çok büyük bir bölümü gerçek satış değerleriyle tapuya bildirilmiyor. Bundan dolayı devletin vergilendirilmede iki çeşit vergi kaybı bulunuyor.
Bunlardan biri vergi tapu harcı aşamasında, bir diğer ifadeyle işlem yapılırken değere bağlı olarak alınan harçta. Diğeri de gayrimenkulün 5 yıl içerisinde gerçek kişiler tarafından satılması halinde, satıldığı fiyatla satıldığı fiyat arasındaki fiyat farkından oluşan gelir kazanç kaybı.
Devlet, burada oluşan iki ayrı vergi kaybının önüne geçecek bir sistemi hayata geçirmeye çalışıyor.
Gerçekleşen satışlarda tapuda gösterilen değer en iyi ihtimalle yüzde 40’ı gösteriliyor. Yani 1 milyon TL’ye satışı gerçekleştirilen bir gayrimenkul, 400 bin TL olarak vergilendiriliyor.
Böyle bir satışta tapu değeri 400 bin TL. Bunun yüzde 2 alıcıdan yüzde 2 satıcıdan olmak üzere toplam yüzde 4 tapu harcı olmak üzere toplam 16 bin TL ödeniyor.
Bir de döner sermaye harcı da çok küçük bir değer olduğunun altını çizmek gerekiyor.
EKSPERTİZ DEVREYE GİRDİĞİNDE VERGİ NE KADAR OLACAK?
Ekspertiz uygulaması devreye girdiğinde bu gayrimenkulün değeri 1 milyon TL olarak gösterildiği zaman vergilendirme şöyle olacak. Yeni konut olduğunda müteahhitler, vergi bedelini müşteriye yansıttığı bir gerçek. Konut bedeli 1 milyon TL gösterildiğinde aradaki 600 bin TL’lik farkın vergisi yüzde 25’ten 150 bin TL olacak.
Gayrimenkul 400 bin değil de 1 milyon TL diye gösterildiğinde tapu harcı da 16 bin TL yerine 40 bin TL’ye yükseliyor.
AKTİF LİNK VERİLMEDEN KULLANILMAZ
